ปฏิรูปตำรวจ เป็นตำรวจของประชาชน

รากฐานของปัญหาตำรวจไทยมาจาก การรวมศูนย์อำนาจ การบริหาร การแต่งตั้งโยกย้าย และการจัดสรรงบประมาณไว้ที่ส่วนกลางเกือบทั้งหมด

การรวมศูนย์อำนาจทำให้ขาดความยืดหยุ่นในการแก้ปัญหาในพื้นที่ และนโยบายจากส่วนกลางมักไม่สอดคล้องกับสภาพปัญหาที่แตกต่างกันในแต่ละจังหวัด นอกจากนี้ การแยกตำรวจออกจากกระทรวงมหาดไทย ทำให้ผู้ว่าราชการจังหวัดขาดอำนาจในการตรวจสอบควบคุมตำรวจ แม้จะต้องรับผิดชอบการรักษาความสงบเรียบร้อยตามกฎหมายก็ตาม

การปฏิรูปตำรวจไทยครั้งนี้เป็นโอกาสสำคัญในการยกระดับมาตรฐานการให้บริการ สร้างความเชื่อมั่นจากประชาชน และทำให้ตำรวจกลับมาเป็นหน่วยงานที่ยึดโยงกับหลักการประชาธิปไตยและการเคารพสิทธิมนุษยชน

 

เป้าหมายหลักของการปฏิรูปคือการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างอำนาจไปสู่ การกระจายอำนาจไปยังจังหวัด พร้อมปฏิรูประบบการศึกษาเพื่อสร้างตำรวจยุคใหม่ที่มี Service Mind และยึดโยงประชาชน

1. ปฏิรูปโครงสร้างอำนาจหลัก (ยกเลิก พ.ร.บ. เดิม)

เปลี่ยนสำนักงานตำรวจแห่งชาติในรูปแบบปัจจุบันไปเป็น คณะกรรมการนโยบายและการบริหารงานตำรวจ ซึ่งประกอบด้วย 4 ภารกิจหลักภายใต้โครงสร้างการบริหารเดียวกัน โดยมีนายกรัฐมนตรีหรือรองนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน ดังนี้ 

1.1 ตำรวจส่วนพื้นที่ (ส่วนภูมิภาค)

• หน้าที่: กระจายอำนาจสู่ระดับจังหวัด โดยมีคณะกรรมการในจังหวัดทำหน้าที่กำกับดูแลและตรวจสอบ

• เป้าหมาย: เพื่อให้ตำรวจเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนและเข้าใจปัญหาในพื้นที่อย่างแท้จริง

1.2 ตำรวจส่วนกลาง

• หน้าที่: ดูแลงานป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมที่มีความเฉพาะทางหรือซับซ้อน

• เป้าหมาย: ทำหน้าที่ถ่วงดุลการทำงานของตำรวจส่วนอื่น ๆ

1.3 ตำรวจส่วนตรวจสอบ

• หน้าที่: ตรวจสอบการทำงานของตำรวจด้วยกันเองอย่างเป็นธรรมและเด็ดขาด โดยเป็นเจ้าหน้าที่ที่รับบรรจุมาเพื่อภารกิจนี้โดยเฉพาะ

• เป้าหมาย: ตัดขาดจากการแทรกแซงในระบบผู้บังคับบัญชาแบบเดิม

1.4 ส่วนบริหารงบประมาณและงานอำนวยการ

• หน้าที่: อยู่ภายใต้สำนักงานคณะกรรมการนโยบายฯ

• เป้าหมาย: บริหารจัดการงานในภาพรวมและดูแลด้านงบประมาณทั้งหมด

2. ปฏิรูปสถาบันการศึกษาตำรวจ

• ยกเลิกระบอบทหาร: ปฏิรูประบบการศึกษาเพื่อลดการขัดเกลาในระบอบทหารที่เน้นการรับคำสั่ง

• ยกระดับวิชาการ: เปลี่ยนรูปแบบโรงเรียนนายร้อยตำรวจ (สามพราน) ไปสู่การเป็น สถาบันวิชาการตำรวจหรือสถาบันการบังคับใช้กฎหมาย

• ความเป็นอิสระ: จัดตั้งสถาบันใหม่นี้โดย พ.ร.บ. เฉพาะ ให้อยู่นอกสำนักงานตำรวจแห่งชาติและได้รับความเป็นอิสระทางวิชาการ

• ยกระดับคุณวุฒิ: เปิดหลักสูตรจนถึงระดับปริญญาโทและปริญญาเอก ยกเลิกการแบ่งชั้นยศ และกำหนดคุณวุฒิการศึกษาสูงสุดถึงระดับปริญญาเอก เพื่อเสริมสร้างความรู้ความสามารถตามหลักนิติธรรมอย่างแท้จริง

 

1. จัดตั้งคณะกรรมการขับเคลื่อนการปฏิรูป

• ตั้งคณะกรรมการที่มีผู้บริหารภาครัฐ, ผู้แทนจากภาคประชาชน, และผู้เชี่ยวชาญ เพื่อทำการศึกษาวิจัยและจัดทำแผนงาน

• คณะกรรมการนี้จะทำหน้าที่ติดตามตรวจสอบการจัดสรรงบประมาณ, การพัฒนากฎระเบียบ และตรวจสอบประสิทธิภาพของตำรวจในทุกระดับ

2. ตรากฎหมายหลักเพื่อเปลี่ยนโครงสร้าง

• ยกเลิก พ.ร.บ. ตำรวจแห่งชาติ พ.ศ. 2565

• เสนอร่างกฎหมายใหม่ คือ พ.ร.บ. คณะกรรมการนโยบายและการบริหารงานตำรวจ พ.ศ. ... เพื่อแยกอำนาจตำรวจออกเป็น 4 ภารกิจหลัก (ตำรวจส่วนพื้นที่, ส่วนกลาง, ส่วนตรวจสอบ, ส่วนบริหาร) ดังที่กล่าวข้างต้น

3. พัฒนาระบบฝึกอบรมและสถาบันวิชาการ

• พัฒนาเนื้อหาการฝึกอบรม: ปรับเปลี่ยนเนื้อหาให้มุ่งเน้นการเข้าใจประชาชน, การให้บริการ, การสร้างจิตสำนึกในการรักษาสิทธิมนุษยชน และการใช้เทคโนโลยีในการปฏิบัติงาน

• จัดตั้งสถาบันวิชาการตำรวจ: จัดตั้งสถาบันแห่งใหม่ตามหลักการข้างต้น โดยเปิดหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับระบบไต่สวนและพัฒนาทักษะผู้บริหารหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายอื่นในประเทศ